İtiraf edin, uçağa binerken biraz heyecanlanıyor musunuz? Yoksa uçuş günü gelmeden ter dökmeye başlayanlardan mısınız?
Korkusuz bir yolcusunuz fakat uçuşla ilgili merak ettikleriniz mi var? Size okuduktan sonra uçuş korkunuzu dindirmesi muhtemel bilgiler hazırladık…
Psikologlara göre korku “öğrenilen” bir duygu. Birinden duyarsınız, görürsünüz, korkmanız gerektiğini düşünür ve korkarsınız. Bu bebeklikten başlar ve yaşam boyu devam eder. Söz konusu uçak korkusu olunca da durum değişmez. Gazetelerde ve internette okuduğumuz uçak kazası haberleri, bu konuda çekilmiş film ve belgeseller, duyduğunuz hikâyeler… Her biri zihninizdeki korku odasında toplanır. Bazıları uçağa binmeden korkuyu iliklerinde hissetmeye başlar. Bazısı motor sesini duyduğunda ya da uçak türbülansa girdiğinde… Korkusundan uçağa binemeyenler, bindiğinde gururuna yediremeyip korkmuyormuş gibi yapanlar, müzikle kendini yatıştırmaya çalışanlar, ilk kez uçağa binecekler… Üzülmeyin, yalnız değilsiniz. Uçak korkusu sandığınızdan çok daha fazla sayıda insanı esir almış durumda...
Dürüst olun sayın Pilot, bindiğim uçağın düşme ihtimali nedir?
Saatte ortalama 900 km hızla giden bir vasıtanın içinde, hiçbir şey yapmadan kaderinize razı olarak koltukta oturuyorsunuz. (Evet yazarın uçak korkusu var, nasıl da acıklı anlatıyor.) Bindiğiniz uçağın düşme ihtimalini öğrenseniz uçak korkunuz hafifler mi? Bu soruyu, THY Uçuş Eğitim Kaptan Pilotu Menderes Çakıcı’ya sorduğumuzda bakın nasıl yanıtlıyor: “Gelişen teknolojinin de etkisiyle istatistiksel olarak uçakta bir kazaya denk gelmeniz 3 milyonda bir olasılık. En iyi 10 havayolu şirketinden biriyle uçarsanız bu oran 10 milyonda bire iniyor. Yani en kötü ihtimalle üç milyon kez uçağa binerseniz, birinde uçağınız düşebilir. Peki bu üç milyonda bir olan kazaların da hepsi felaketle mi sonuçlanıyor? Kazalarda yüzde 68 oranında insanlar sağ kurtuluyor. Bu oran daha da yükselebilir. Şifre: Kareleri Zira kazalardaki ölüm oranlarının büyük çoğunluğu yolcuların uçağı vaktinde terk etmemesinden ve emniyet kemerlerinin takılı olmamasından kaynaklanıyor. Bunlara da dikkat edilirse o en kötü ihtimal olan 3 milyonda bir oranı çok daha düşecektir. Otomobile hatta bisiklete binerken daha çok korkmalısınız çünkü onların istatistikleri çok daha yüksek kaza oranlarına sahip ama korkmuyorsunuz… Kısacası ‘bindiğim uçak düşer mi?’ diye korkmamanızı tavsiye ederim.”
Uçağın önü mü arkası mı daha güvenli?
3 milyonda bir de olsa “istatistik istatistiktir” diyerek güvenliğini artıracak yollar arayanlar için ikinci sorumuz geliyor: Bileti nerden kestirelim, uçağın önünden mi, arkasından mı? Geçmiş yıllardaki istatistikler arkada olmanın avantajlı olduğunu gösteriyordu, son yıllardaki istatistikler ise tam tersini gösteriyor. Fakat şaşmaz bir gerçek var, uçak kazalarında ister ön ister arka koltukta oturun en büyük hayati tehlikeyi kemerini takmazsanız yaşıyorsunuz.
Türbülans neden oluyor? Neden uçaklar ipek gibi pürüzsüz bir yolda süzülerek gidemiyorlar sanki…
TÜRBÜLANS SEBEBİYLE DÜŞEN UÇAK YOKTUR. İlk cümlemiz bu olsun. Yine de usul usul yol alırken sallanmaya başlayan bir uçak çoğu kişiyi rahatsız eder. Ve ne hikmetse bu türbülanslar hep de yemek servisine denk gelir. Peki türbülans neden olur, neden huzurumuz kaçar?..
Hava da tıpkı su gibi akışkandır. Dünyanın dönüşü, kara ve denizlerdeki ısınma farklılıkları sebebiyle rüzgârlar oluşur. Bu rüzgârlar yüksek irtifada daha hızlı eserler ve bu yüzden “jet akıntılar” olarak adlandırılırlar. Bu rüzgârlar nehirde akan su gibi bazen kıvrım yaparlar. İşte bu kıvrımlar türbülansı oluşturur. Aslında çok kısa süreli, örneğin 5-10 metre mesafelik ve küçük farklardan oluşan kıvrımlardır ama havada yüksek hızda giderken yolcular bunu uçak içinde hisseder. Pilotlar kalkıştan önce yol boyunca nerelerde türbülansla karşılaşacaklarını bilirler. Buna göre yolcuya sarsıntıyı hissettirmemek için önlemler alırlar. Fakat dünya yaşayan bir organizmadır ve her şey hareket halindedir. 6’şar saatlik hava tahmini yolda değişebilir. Rüzgâr da yer değiştirebilir. Böyle olunca da yolcular bazı türbülansları hissederler. Sonuç olarak türbülans pilotların öngördüğü, uçuşa zararı olmayan, yolcunun korkmaması gereken basit bir hava olayıdır. Ve belki de bu yüzden pilotlar kabin ekibine türbülansa girmeden kısa süre önce yemek servisinin başlamasını söylerler. Bu yazdığımızı kabul etmeseler bile…
Kötü hava şartları, yağış, fırtına… Bir de uçağa yıldırım isabet ederse ne yapacağız?
Uçaklar her türlü hava koşulunda uçabilecek şekilde tasarlanmıştır. Pilotlar uçakları yüksek irtifada bulutların 40 km uzağından uçururlar. Bunu hem yolcular endişe etmesin hem de uçağa yıldırım düşmesin diye yaparlar. Bunun yanında uçağa yıldırım isabet etmesinin korkulacak bir şey olmadığını söylüyorlar. Yıldırım uçağa küçük demir paralar boyutunda imzalar bırakabiliyor ama bunların da bir riski bulunmuyor. Uçak iletken işlevi görerek, kanatlardan ve kuyruktan elektriği atıyor.
Uçaklar hakkında daha çok bilgi edinmek isteyenler için bir kitap önerimiz var….
Yazıda görüşüne yer verdiğimiz Kaptan Pilot Menderes Çakıcı, dost sohbetlerinde uçaklar ve uçuşla ilgili o kadar çok soru almış ki, bu konuda insanların kafasındaki sorulara yanıt verecek bir kitap hazırlamanın iyi bir fikir olduğunu düşünmüş. Kitapta yanıt vereceği soruları da kabin ekipleri aracılığı ile yolculardan toplamış. Yüzlerce soru içinde, en çok merak edilenleri tasnifleyip her birini yetkili ağızdan yanıtlar vermiş. “Türbülans nedir, neden olur?”, “Uçağın kanatları kırılır mı?”, “Yıldırım uçağı düşürür mü” gibi soruların yanında “Uçakta selektör var mıdır?”, “Pilotlar uçan daire görür mü?” (Bu genç pilotlara yapılan bir şaka), “Pilotlar gökyüzünde çiftleri evlendirebilir mi?” (Hevesiniz varsa baştan uyaralım böyle bir yetkileri yok) gibi nüktedan sorular da var kitapta… Meraklısı için güzel bir yolculuk kitabı….
